Kraft Heinz bood Unilever-topman Paul Polman 200 miljoen dollar om zijn steun te kopen voor de overname van de voeding- en zeepgigant. Dat schrijft Jeroen Smit in zijn vandaag verschenen meeslepende boek ‘Het grote gevecht’.
De Amerikaanse ketchupmaker Kraft Heinz baart begin 2017 opzien met zijn poging om de veel grotere Brits-Nederlandse voedings- en zeepreus Unilever over te nemen. Dankzij de steun van financiers 3G en Warren Buffett kan het daarvoor een fabelachtige 134 miljard euro op tafel leggen.
bron: RTL Z
door: Mathijs Smit
Duurzaamheidsevangelist
De beoogde kopers staan echter bekend als keiharde kapitalisten, die bedrijven leegknijpen en de winsten in hun zakken steken. Dat staat haaks op de uitgangspunten van Polman, die zich sinds zijn aantreden als topman van Unilever in 2009 heeft laten kennen als een ‘duurzaamheid-evangelist’.
Tijdens een ontmoeting in februari probeert 3G-partner en Kraft-topman Alex Behring de steun van Polman te winnen met de belofte hem met goud te behangen. Polman, die bij Unilever overigens al tientallen miljoenen heeft verdiend, blijft zich fel tegen de overname verzetten.
Omdat investeerder Buffett niet gelooft in vijandige overnames en zijn steun intrekt, wint Polman de strijd. Unilever kan zelfstandig voortbestaan, maar moet concessies doen aan de duurzaamheidsprioriteiten van de topman.
Halveren milieubelasting
De opzienbarende overnamepoging was in 2017 voor bedrijfskundige en journalist Jeroen Smit, die eerder succesvolle boeken over Ahold en ABN Amro publiceerde, de aanleiding om zich op Unilever te storten.
In deze pil van ruim 400 bladzijden beschrijft Smit, onder meer aan de hand van 163 gesprekken met betrokkenen, vooral de poging van Polman om de omzet van Unilever te verdubbelen maar de milieubelasting door het bedrijf te halveren.
Beloftes
Het daarvoor opgestelde Unilever Sustainable Living Plan moest geen marketingverhaaltje zijn, maar een concrete bijdrage leveren aan het terugdringen van armoede, milieuproblemen en klimaatverandering.
In een wereld waar 800 miljoen mensen elke dag met honger naar bed gaan, hebben bedrijven volgens Polman de morele verplichting om bij te dragen aan oplossingen. Dat kan volgens hem overigens prima samengaan met goed geld verdienen.
Moeizame zoektocht
Smit beschrijft de moeizame zoektocht van Polman, die desinteresse, scepsis en wantrouwen van beleggers, analisten en journalisten op zijn weg vindt. Ook intern krijgt de topman niet iedereen mee.
Managers die uiteindelijk vooral worden afgerekend op financiële doelen, vinden het moeilijk om zich in te zetten voor duurzaamheid. En consumenten maken zich wel zorgen over armoede en milieu, maar willen vaak niet meer voor verantwoorde zeep en voeding betalen.
Gelover
Bij overheden en duurzaamheidsclubs wordt Polman wel op handen gedragen. Ook Smit gelooft overduidelijk in de ambitie van de Unilever-topman. In zekere zin lijkt het boek zelfs te zijn geschreven om te dienen als inspiratiebron en voorbeeld voor topmanagers in het bedrijfsleven. Volgens de auteur heeft de wereld dergelijke leiders nodig.
Gelukkig is Smit journalist genoeg om het hele verhaal te vertellen. Polman weet zijn duurzaamheidsclaims niet altijd te bewijzen en zijn beloftes niet volledig in te lossen. Intern en extern beginnen mensen zich te ergeren aan zijn solistische optreden en zijn verongelijkte kritiek op de buitenwereld.
Wake-upcall
De mislukte overnamepoging van Kraft Heinz fungeert als een wake-upcall. Om te voorkomen dat een nieuwe poging wel succesvol is, moet Polman duidelijker gaan sturen op aandeelhouderswaarde, in plaats van op duurzaamheid. Hij moet bezuinigen, de krimpende margarinedivisie verkopen en aandeelhouders paaien met miljarden.
Zijn laatste jaar als topman wordt bovendien gekenmerkt door zijn mislukte poging om de ingewikkelde Brits-Nederlandse structuur van Unilever te versimpelen en het hoofdkantoor naar Nederland te halen. En door de felle discussies over de afschaffing van de dividendbelasting die daarmee samenhingen.
Turbulente jaren
Als Polman eind 2018 afscheid neemt van Unilever, staat het bedrijf als een huis. Beleggers hebben hun aandelen onder zijn leiding 270 procent meer waard zien worden, deels ook dankzij het positieve beursklimaat.
Lang niet alle duurzaamheidsdoelstellingen zijn gehaald, maar er zijn wel flinke vorderingen gemaakt. Door de laatste twee turbulente jaren vertrekt Polman echter toch een beetje op een nare manier.
Veelzeggend is Smits constatering dat er met zijn Schotse opvolger Alan Jope weer een ‘gewone’ ceo aan het roer is komen te staan, die zich vooral richt op het zoveel mogelijk verkopen van Dove-zeep en Magnum-ijsjes.
